Kỹ Năng Tư Duy Giải Quyết Vấn Đề

Tháng 1: Kỹ Năng Tư Duy Giải Quyết Vấn Đề Là Gì?

Kỹ năng tư duy giải quyết vấn đề (Problem Solving Skills) là một kỹ năng tổng hợp của quá trình xác định, đánh giá và phân tích các vấn đề hay tình huống phát sinh ngoài ý muốn trong công việc hoặc cuộc sống để đưa ra những giải pháp xử lý tối ưu nhất.

Vai trò và tầm quan trọng của kỹ năng tư duy giải quyết vấn đề

Trên thực tế, kỹ năng giải quyết vấn đề có vai trò quan trọng và là kỹ năng mềm không thể thiếu trong cuộc sống.

Những tình huống phát sinh có thể diễn ra hàng ngày và bạn khó lòng tránh khỏi.Khi đó, bạn cần tìm ra hướng giải quyết tốt nhất để hạn chế những rủi ro trong tương lai.

Kỹ năng giải quyết vấn đề giúp bạn có sự tự tin, bình tĩnh và đưa ra phương án xử lý tối ưu nhất. Nhờ quá trình xác định, đánh giá và phân tích theo nhiều chiều hướng khác nhau mà bạn có một lựa chọn đúng đắn và làm chủ những vấn đề phát sinh.

Kỹ năng giải quyết vấn đề là chìa khóa giúp trẻ quản lý cuộc sống của mình. Do đó, ba mẹ nên bắt đầu dạy các con cách để giải quyết các vấn đề cơ bản mà bản thân gặp phải ngay từ tuổi mẫu giáo.

Tại sao kỹ năng giải quyết vấn đề lại quan trọng

Kỹ năng giải quyết vấn đề ảnh hưởng rất nhiều tới tâm lý, tính cách và sức khỏe tinh thần ở trẻ. Trẻ em thiếu kỹ năng giải quyết vấn đề có nguy cơ mắc bệnh trầm cảm và khả năng tự tử cao hơn. Đồng thời, kỹ năng giải quyết vấn đề tốt có thể cải thiện sức khỏe tinh thần cho trẻ nhỏ.

Rất nhiều người lớn cho rằng: chỉ có người lớn mới có những vấn đề cần phải giải quyết. Trẻ nhỏ đơn giả chỉ là ăn, ngủ, học hành và chơi đùa. Thế nhưng, bất kỳ ai cũng có các vấn đề tương ứng với độ tuổi và trẻ em cũng không ngoại lệ.

Những khó khăn của trẻ có thể đến từ học hành, bạn bè hay thậm chí cả cha mẹ. Tuy nhiên, làm thế nào để vượt qua những khó khăn thì lại là thử thách đối với nhiều trẻ. Bởi vì thiếu kỹ năng giải quyết vấn đè, trẻ thường khóc lóc hoặc né tránh thay vì cố gắng giải quyết. Chẳng hạn như gặp bài tập khó, con lại bỏ đó không làm thay vì ngồi giải hoặc tham khảo ý kiến từ cha mẹ hoặc thầy cô.

Hoặc, trẻ có thể có các hành động thiếu suy nghĩ. Những hành động đó có thể gây ra những tổn thương, tác động tâm lí khiến trẻ tự ti. Đó cũng là lý do của bạo lực học đường xuất hiện. Thực chất, các hành động bạo lực xuất phát từ sự bế tác, không tìm ra được cách giải quyết vấn đề.

Chính những lựa chọn bốc đồng đó có thể gây ra những ảnh hưởng xấu đến tính cách cũng như tâm trí của trẻ sau này.

Do đó, việc dạy cho trẻ kỹ năng giải quyết vấn đề giúp hình thành tư duy sắc bén và nhanh nhạy. Đồng thời, tâm lý và tính cách của con cũng sẽ vừng vàng, khỏe mạnh hơn.

Tháng 2: Khi Trẻ Không Thể Giải Quyết Được Tình Huống Sẽ Như Thế Nào

Kỹ năng xử lý tình huống ở bé là một kỹ năng tư duy quan trọng góp phần tạo nên những thành công trong học đường và trong tương lai. Thật bất an nếu như con của bạn gặp người lạ rủ đi chơi cùng lại loay hoay không biết xử lý tình huống như thế nào – Nên đi theo hay cầu cứu ai đây? Mỗi ngày, mỗi đứa trẻ gặp phải vô vàn tình huống mà nếu không có kỹ năng giải quyết vấn đề thì rất dễ gặp phải các bất ổn trong tâm lý, hình thành thói quen và tính cách xấu cho trẻ.

Thiếu kỹ năng giải quyết vấn đề, trẻ dễ sống trong lo âu trầm cảm?

Đó là kết quả của 1 nghiên cứu cách đây 10 năm. Mãi đến tận bây giờ khoa học mới có thể hiểu rõ hơn về điều này và sự thành công, hạnh phúc của một đứa trẻ không chỉ phụ thuộc vào liệu trẻ có học hành đứng đầu lớp, biết đàn, hát hay, múa giỏi hay không… mà nó còn phụ thuộc lớn vào đứa trẻ đó có kỹ năng sống không. Hiện nay, giải quyết vấn đề là một trong những kỹ năng sống quan trọng mà những nền giáo dục ở các nước phát triển đã và đang hướng tới xây dựng cho trẻ ở độ tuổi sớm.

Nếu trẻ không thể giải quyết được tình huống sẽ như thế nào?

Đứa trẻ này sẽ tìm cách trốn tránh vấn đề hoặc khi tình huống ngoài ý muốn xảy ra chúng sẽ cảm thấy stress hơn và tìm kiếm giải pháp cũ và cố giữ lấy giải pháp này cho đến khi nhận ra nó là không thể. Khi đó, chúng thường rơi vào trạng thái mất hi vọng và căng thẳng lo âu.

Ngược lại, đứa trẻ có kỹ năng giải quyết tình huống sẽ như thế nào?

Chúng không xem đó là vấn đề mà là thử thách. Sau mỗi thử thách chúng cảm thấy mạnh mẽ và hạnh phúc vì có những kỹ năng mới gặt hái được.

Tại sao ngày nay trẻ lại thường thiếu tư duy giải quyết vấn đề?

Mọi đứa trẻ sinh ra đều có thể là một nhà giải quyết vấn đề rất tốt trừ khi cha mẹ chúng không cho chúng cơ hội. Ngày nay, cha mẹ thường quan tâm đến con cái. Đó là một xu hướng tích cực, nhưng dễ làm thay trẻ, hở trẻ khóc 1 tí là làm thay hay dỗ ngọt cho qua. Đó không phải thương trẻ mà là có 1 chút ích kỷ vì nó sẽ lấy đi cơ hội để trẻ phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề từ chính bản thân trẻ.

Tháng 3: Nỗi Khổ Của Những Đứa Trẻ Phải Cam Chịu Khi Không Biết Cách Giải Quyết Vấn Đề

Các bước giúp trẻ giải quyết vấn đề:

Bước 1: Xác định vấn đề.

Xác định vấn đề cần giải quyết là bước đầu tiên giúp trẻ nhận diện được những rắc rối con đang gặp phải. Khi trẻ có thể nói được khó khăn cũng là lúc trẻ đã mạnh dạn đối mặt.

Bước 2: Đưa ra các giải pháp khả thi.

Sau khi trẻ đã xác định vấn đề, hãy để con suy nghĩ về cách đề giải quyết. Lúc này, cha mẹ hãy ghi nhận tất cả các giải pháp con đưa ra. Kể cả khi cha mẹ biết giải pháp đó không hợp lý.

Hãy cứ để trẻ tự tin, thử nghiệm những điều sáng tạo. Nếu cha mẹ bác bỏ ý kiến nào đó, rất có thể con trẻ sẽ trở nên tự ti và tiếp tục “chui vào vỏ ốc” Việc này sẽ giúp trẻ bạo dạn, tự lập, phát triển khả năng tư duy hơn so với việc cha mẹ giúp trẻ giải quyết tất cả.

Bước 3: Xác định ưu và nhược điểm của từng cách giải quyết

Sau khi liệt kê, cha mẹ hãy cùng con phân tích xem ưu và nhược điểm của từng giải pháp, chúng sẽ gây ra điều gì sau khi được thực hiện,..

Bước 4: Chọn một cách giải quyết

Sau bước 3, con đã có thể nhận biết được những điều tích cực và tiêu cực có thể xảy ra của từng giải pháp. Lúc này, hãy khuyến khích bé chọn một phương án tốt ưu.

Bước 5: Kiểm tra và đánh giá 

Sau khi lựa chọn và thực hiện, cha mẹ hãy cùng con  theo dõi xem điều gì sẽ xảy ra. Nếu không hiệu quả, cha mẹ hãy khuyến khích bé đừng nản lòng và chọn lại một trong các phương án đã đưa ra ở bước 2.

Luyện tập giải quyết vấn đề

Khi một khó khăn xuất hiện, đừng vội vàng xử lý hộ con. Thay vào đó, hãy giúp con thực hiện từng bước để giải quyết vấn đề. Cha mẹ nên đề xuất những gợi ý khi con cần và khuyến khích con tự thực hiện.

Còn nếu như trẻ không thể tự mình đưa ra những giải pháp, hãy giúp con suy nghĩ từ từ, đừng tự động nói trẻ nên làm gì. Khi con có các hành vi sai trái, hãy tiếp cận với con theo góc nhìn giải quyết điều đó, chứ không phải trừng phạt cho nhớ. Phụ huynh vẫn nên cho con thấy hậu quả. Nhưng hãy nhớ là tập trung vào việc giúp con tìm cách giải quyết đề điều này không lặp lại lần nữa.

Cho phép những hậu quả tự nhiên xảy ra

Đối mặt với hậu quả giúp trẻ học cách giải quyết vấn đề của mình. Vậy nên hãy để con giải quyết bằng những hành động của con trong pham vi an toàn.